Wijnstreek - Rias Baixas

Rías Baixas kreeg in 1988 zijn erkenning als D.O. voor wijnen afkomstig uit de provincie Pontevedra en het zuiden van de provincie Coruna,. Beide gebieden bevinden zich in Galicië.

Galicië is een van de mooiste gebieden van het "Groene Spanje". Het is gelegen in het uiterste noordwesten van het Iberisch Schiereiland, aan de Atlantische Oceaan, en wordt van de rest van Spanje gescheiden door de Cordillera Cantábrica. Langs de steile kustlijn met haar vele inhammen en stranden, liggen piepkleine vissersdorpjes. Landinwaarts bieden de bergwegen en steile valleien een adembenemende - maar langzame - reis naar de binnenlanden van Spanje. De regering van de autonomie Galicia (de Xunta de Galicia) heeft de jurisdictie over vier provincies: La Coruña (A Coruña), Lugo, Orense (Ourense) en Pontevedra. De grootste stad is de havenstad Vigo, in Pontevedra, maar de bekendste is Santiago de Compostela. De kathedraal van deze stad oefent sinds de negende eeuw al aantrekkingskracht uit op vele pelgrims. 

Geschiedenis

Galicia - de naam is verwant met Wales - heeft een Keltische oorsprong, Romeinse invloeden, en vertoont qua taal en cultuur sterke gelijkenissen met Noord-Portugal. Hoewel er Keltische archeologische voorwerpen zijn gevonden, is de taal volledig Romaans. De Keltische identiteit blijft aanwezig in de naam van de regio, het landschap en de legenden (de Heilige Graal bijvoorbeeld), het bespelen van de doedelzak, en enkele pre-christelijke gewoonten zoals de "horreos". Dit zijn schuren op stenen paddestoelvormige poten en met gaten in de muren om graan en maïs s winters te bewaren, zonder dat er muizen binnenkomen. Aan het begin van de christelijke periode werden de heidense bollen en nagels die gewoonlijk de onderste dakrand sierden, diplomatisch vervangen door kruisen.

In de 16º en 17º eeuw, bracht de overzeese handel (vooral met de koloniën in Zuid Amerika) veel welvaart in Galicia, hetgeen nog te merken is aan de bloei van de architectuur in barok stijl, vooral in plaatsen zoals Santiago. In de 18º en 19º eeuw kende Galicia een leegloop van het platteland. De mensen trokken vooral naar de steden langs de kust. Getuige daarvan zijn een aantal lelijke stads-overblijfselen langs de inhammen op de stranden.

Hoe dan ook, de recente ontwikkelingen laten hier een nieuwe welvaart zien. Boerderijen en wijngaarden werden aangepast, zowel Madrid als de EU hebben in de regio geïnvesteerd, en er waait weer een optimistische wind door het land.

Wat de wijncultuur betreft, is de opbloei in hoge mate te danken aan de opwaardering van de Albariño wijnen van Rías Baixas tot de D.O. status.

GALICIË ALGEMEEN

Gastronomie

Omdat Galicia aan twee kanten aan de Atlantische Oceaan grenst, is de gastronomie erg op vis, schaal- en schelpdieren gericht. De steile noordwestkust verbergt naast de grotere havens een aantal kleine vissersdorpjes. De plaatselijke specialiteiten zijn percebes (eendemosselen) en de meer gangbare oester, mossel, krab, kreeft, schelpjes en garnalen. Men vindt er ook alle soorten zoutwatervissen en lampreien die op bepaalde tijdstippen van het jaar in overvloed aanwezig zijn in de rivieren. Landinwaarts wordt de keuken zwaarder en gebruikt men meer vlees (varkenspoten, ham, eend) en traditionele Noordspaanse specialiteiten: chorizo (pikante worst) en callos (pens).

De albariño, treixadura, torrontés en loureira druiven hebben zich op een natuurlijke wijze ontwikkeld tot de perfecte partner van schelp- en schaaldieren, terwijl de hartigere schotels in het binnenland vragen om de traditionele Ribeiro en Valdeorras wijnen.

D.O. Rias Baixas bestaat uit 3 gebieden:

Val do Salnés 
is het grootste produktiegebied en de wijngaarden liggen rondom de stad Cambados
O Osal 
is het tweede gebied en ligt in het uiterste zuidwesten rondom de stad A Guarda en aan de noordelijke oever van de rivier de Miño aan de grens met Portugal
Condado do Tea 
is het derde gebied, het ligt tussen de grensstad Tui en Ribadavia, het gebied van de DO Ribeiro

Het hele DO gebied heeft een nat klimaat met een prachtige groene natuur dat hoge opbrengsten levert. Wel is het altijd oppassen voor de wijnboeren voor meeldauw en schimmels. In de wijngebieden DO O Osal en Condado do Tea is het iets warmer dan in Val do Salnés

Geografie en geologie

De D.O. Rías Baixas wordt onderverdeeld in bovengenoemde 3 zones in de provincie Pontevedra. 

Het vaste gesteente van Galicia is een bedrieglijk, roze gekleurd graniet, met kleine scherfjes zilver-zwarte kwarts. De gemiddelde hoogte is 500 m, vanaf de zeespiegel tot de 2000 m hoge pieken langs de Miño-vallei, die de grens vormen met Portugal.

De Val do Salnes is een rotsachtige subzone met voornamelijk alluviale bodems, geconcentreerd rond de rivier Umia. In El Rosal (O Rosal) zijn de wijngaarden in terrasbouw aangelegd op de steile hellingen van de Miño rivier en de bovenste bodemlaag is dus alluviaal. Condado del Tea is hoog gelegen en wordt gekenmerkt door granietgesteente en leilagen met schitterende stukjes graniet aan de oppervlakte.

Klimaat

Rías Baixas heeft een Atlantisch-zeeklimaat. Door de kustligging is Val do Salnes een van de koudste subzones, hoewel de zomers erg droog kunnen zijn. De gemiddelde temperatuur bedraagt 13ºC, vrieskou en extreme hitte (boven de 30ºC) zijn uitzonderlijk en de gemiddelde neerslag ligt rond de 1.500 mm per jaar. Condado do Tea heeft een gemiddelde temperatuur van 13º á 15º C., maar kent meer extremen: hetere zomers (soms boven de 40ºC) en koudere winters (met temperaturen onder nul) en het regent er meer: van 1500 tot 2000 mm per jaar. O Rosal vertoont erg veel gelijkenissen, met een gemiddelde temperatuur van 14ºC en een jaarlijkse neerslag van 1.400 tot 2.000 mm. Gemiddeld schijnt de zon er 2.200 uur per jaar.

Druiven en wijnbereiding

In de D.O. Rías Baixas zijn 11 variëteiten toegestaan, 5 witte en 6 blauwe: Albariño: 90% van de wijngaarden is met deze druif aangeplant en men maakt er de beste wijnen van, vooral in Val do Salnes. Experimenten in Cataluña hebben aangetoond, dat het waarschijnlijk de riesling van Duitsland is, hetgeen overeenstemt met oude plaatselijke verhalen dat de wijn enkele eeuwen geleden door Duitse monnikken naar Galicia gebracht werd. Ze is nu wijd verspreid over het noordwesten van het Iberisch Schiereiland en groeit in Portugal onder de naam "alvarinho". Het is een kleine druif met hoog suikergehalte die, als ze verbouwd wordt in Val do Salnes, knapperige wijnen met veel fruit en een verfijnde aroma geeft. In het binnenland geeft ze net zoveel fruit maar een minder uitgesproken aroma.

Treixadura: oorspronkelijk uit deze streek en wordt redelijk veel verbouwd in Condado del Tea. De "Condado-wijnen" zoals ze ter plekke genoemd worden, zijn gemaakt van 70% albariño en treixadura, aangevuld met andere officieel toegelaten variëteiten.

Loureira blanca: (ook wel marqués genaamd) is een andere hoogwaardige druif die (vooral in O Rosal) gebruikt wordt om smaak toe te voegen aan de albariño.

Dit zijn verreweg de belangrijkste druiven in Rías Baixas. De overige zijn de witte druiven caiño blanco en torrontés en de blauwe druiven brancellao, caiño tinto, espadeiro, loureira tinta, mencía en sousón. De officiële maximumopbrengst varieert al naar gelang de variëteit: 71,5 hl/ha (albariño en 87,50 hl/ha andere druivenvariëteiten).

Wist u dat veel nieuwe wijngaarden hun eerste jaren met kiwibomen delen? De Galliciërs waren erg gelukkig met de ontdekking dat beide planten op dezelfde grond gedijen (de Nieuw-Zeelanders deden natuurlijk dezelfde ontdekking). De kiwi"s worden op de plaatselijke markt verkocht voor 100 peseta"s en worden verbouwd gedurende de tijd die het duurt totdat de wijnstokken druiven geven, die geschikt zijn voor wijnbereiding. De kiwi-bomen maken plaats voor meer wijnstokken als de eerste helft van de wijngaard letterlijk en figuurlijk zijn vruchten oplevert. Koelte en zachtheid zijn de sleutelwoorden voor Rías Baixas. Voor de eerste persing beveelt men een druk van maximum 2 kilo aan, maar veel bodegas beperken die druk tot slechts 20 gram. Zo komt de eerste most enkel van het zachtste fruit. Er wordt inderdaad heel veel aandacht geschonken aan hoe snel de druiven in oogsttijd de bodegas bereiken. De reden is dat zelfs de beste oenoloog niets meer kan doen als de druiven bij aankomst al stuk zijn en oxyderen. De temperatuurcontrole begint in sommige gevallen al bij het persen (pneumatische persen met ballonnen met gekoeld water) en gaan door tot het einde van de melkzuurgisting en natuurlijk, de wijnsteenneerslag. Interessant is dat de meerderheid van de Albariño producenten de gisting laat voortduren tot de malolactische gisting (melkzuurgisting), hetgeen ietwat ongebruikelijk is als men lichte en fruitige wijnen nastreeft. Dit heeft wel het voordeel dat de wijnen (hoewel ze zich op een ongewone en minder commerciële manier ontwikkelen), met een zekere gratie ouderen.

Wijnen

De D.O. erkent 6 types wijn die de naam D.O. Rías Baixas mogen voeren: Albariño: bestaat voor 100% uit de gelijknamige druif en heeft een natuurlijk alcoholpercentage van minstens 11,3%. Witte "varietales": wijn gemaakt van ten minste 85% van de genoemde druif en met een natuurlijk minimum van 10% alcohol.

Witte Val do Salnes: gemaakt van ten minste 70% albariño met een natuurlijke minimum alcoholpercentage van 10%. Witte Condado del Tea: gemaakt van minsten 70% albariño of 70% treixadura (of een menging van de twee) met een natuurlijk minimum alcoholpercentage van 10%.

Witte O Rosal: gemaakt van tenminste 70% albariño of 70% loureira (of een menging van beide), met een natuurlijk minimum alcoholpercentage van 10%.

Rode O Rosal: met een natuurlijk alcoholpercentage van minstens 9,5%.Van al deze wijnen is de albariño wijn de belangrijkste, gevolgd door wijnen met 70% procent albariño. De Val do Salnes wijnen hebben een mooi, sprankelend fris karakter met een meloenachtige boventoon, maar het belangrijkste verschil met andere wijnen in deze klasse is hun krachtige en lange afdronk. De Rosal wijnen hebben meestal zachter, perzikachtig fruit. De Condado wijnen hebben misschien een meer ontspannen karakter, met meer gewicht en minder fruit. Ze hebben echter elk hun eigen, individuele karakter. De controle op D.O. Rías Baixas is zeer streng. Er worden geen D.O. achteretiketten uitgegeven voordat de druiven gecontroleerd zijn en er een chemische analyse en smaakkeuring hebben plaatsgevonden. D.O.wijnen moeten in origine gebotteld worden.