Wijnstreek - Utiel Requena

Van de drie D.O.'s van Valencia ligt Utiel-Requena het meest landinwaarts. De wijnen zijn hier warmer en rijper en gaan uitstekend samen met de koelere producten van de aan de kust gelegen D.O.'s van Valencia. Dit is toegestaan. Vooral in het verleden was dit gebied bekend door zijn 'doble pasta', een zware rode wijn die gemaakt wordt de most van één lading druiven te laten gisten op de vaste bestanddelen van twee ladingen druiven. Men gebruikt doble pastaom lichte wijnen krachtiger te maken, zowel in Spanje als in het buitenland. Nu wordt hij steeds meer vervangen door geconcentreerd druivensap, inmiddels een belangrijk exportproduct van Valencia, hoewel er nog steeds vraag is naar 'doble pasta'. Ik vroeg eens aan een exporteur, waarvoor de buitenlandse afnemers deze populaire, geconcentreerde wijn-versterker gebruikten. 'Om er fruit-drank van te maken', was zijn korte antwoord, en hij ging snel over op een ander onderwerp...... Veel van de goede-kwaliteit-prijsverhouding-wijnen met 'Valencia' op het etiket, zijn gecomponeerd uit wijn van Utiel-Requena, maar het is niet juist om te veronderstellen dat álle wijn die hier geproduceerd wordt goedkoop en prettig is. Net zoals in alle andere wijngebieden in Spanje, is er altijd een Bodega hier, een Finca daar, die goede en soms zelfs uitstekende wijnen produceert.

Geografie en geologie

Utiel-Requena ligt tussen de zee en Spanjes centrale hoogvlakte. De wijngaarden liggen op een hoogte van 600 tot 900 m, met een gemiddelde van 720 m. Op een plateau, dat zo'n beetje van het noordwesten naar het zuid-oosten oploopt. In het noorden ligt de Magro-vallei met alluviale bodem. In het zuiden treffen we een zandstenen basis met mergel en leem en hier en daar kalksteen. Sommige betere wijngaarden kunnen uit dit soort bodems hun voordeel halen.

Klimaat

Continentaal met wat mediterrane invloeden en koudere winters dan elders in de autonomia Valencia. In de zomer kan het kwik stijgen tot 40ºC en in de winter kan het zelfs tot -15ºC dalen. Het jaarlijks gemiddelde bedraagt 13,9ºC. Het regent vooral in de lente en de herfst, gemiddeld 400 tot 450 mm per jaar, en de zon schijnt gemiddeld 2.500 uur.

Druiven en wijnbereiding

Aanbevolen blauwe druiven: tempranillo (1.571,9 ha) wordt aanbevolen voor herplanting in wijngaarden waar vroeger vooral bobal stond; garnacha tinta (535 ha) levert veel van Utiel-Requena's kwaliteits rosados.

Toegestane blauwe druiven: bobal (31.600 ha) overheerst sinds lange tijd en is een belangrijk bestanddeel van de rosados uit deze streek. Als de wijngaarden herplant moeten worden, beveelt de Consejo Regulador toch tempranillo. Aanbevolen witte druiven: macabeo (1.011 ha), merseguera (254 ha) Toegestane witte druiven: planta nova (546 ha), plaatselijk bekend onder de naam tardana. Experimentele druiven (niet toegestaan in de D.O.):

cabernet-sauvignon (80 ha), chardonnay (15 ha). Het herplantingsprogramma (deel van het kwaliteitsplan - zie verder) beoogt de volgende verdeling in de wijngaarden (1997):

bobal 33.000 ha, tempranillo 2.482 ha, garnacha 1.644 ha, macabeo 1.772 ha, planta nova 849 ha en merseguera 249 ha. De maximum opbrengst is 6.500 k/ha voor blauwe druiven en 7.000 k/ha voor witte, @ 70 l/100k is dat respectievelijk 45,5 en 49 hl/ha.

Rode wijnen worden zowel in roestvrij staal bereid als in betonnen cuves die met kunsthars bekleed zijn. Witte en rosados maakt men in roestvrijstalen gistkuipen met temperatuurcontrole. Een kijkje bij enkele oudere bodegas laat ons aardewerken tinajas zien maar deze schijnen niet meer in gebruik te zijn, alleen misschien om de wijn van de wijngaardarbeiders te bewaren. De methoden zijn dezelfde als die van de naburige D.O. Valencia. Bijzonder in Utiel-Requena is de 'doble pasta', die de regio zijn beste rosados gegeven heeft. Blauwe druiven weken gedurende ongeveer twaalf uur in een gistingsvat. Daarna wordt de natuurlijke lekmost opgevangen om er rosado van te maken. Het vat wordt dan bijgevuld met meer druivenpulp, en dit wordt vergist. Er zijn dus twee porties vaste bestanddelen: de verse druivenpulp en de uitgelekte schillen die al in het vat aanwezig waren.

Het resultaat is een wijn met veel alcohol (tot 18%) die gebruikt wordt om tafelwijnen de vereiste consistentie te geven. Valencia's toenemende productie geconcentreerd druivensap (dankzij vooruitgang in de bevriezingstechnologie en hoge investeringen voor de exportmarkt) betekent dat 'doble pasta' steeds meer concurrentie krijgt. Doordat het druivensap reeds vóór de aanvang van het gistingsproces wordt toegevoegd, vertoont de wijn meer eenheid. In 1991 dachten we dan ook veronderstellen dat de doble pasta binnen enkele jaren volledig van de markt zou zijn verdwenen. Maar dat is niet het geval. In 1994 steeg de vraag ernaar zelfs een beetje, vooral voor wijngaarden in Oost Europa, die bezig zijn met een herstructurering na het wegvallen van het Comecon subsidie systeem. Dus u moet niet verbaasd zijn als genetische vinger-prints ontdekken dat er een beetje bobal (of monastrel) zit in uw cabernet-sauvignon uit Bosnië Herzegowina!

Wijnen

De D.O. voorziet in rode, witte, rose en doble pasta wijnen, met een minimum alcoholpercentage van 10%. Afgezien van het feit dat een groot deel van de wijnen gemengd en verkocht wordt als D.O. Valencia wijn, bestaat de productie van Utiel-Requena uit goede, vlezige rosados van garnacha en bobal. En technisch zeer goede - misschien wat neutraal - witte wijnen van de merseguera druif. Een beetje macabeo helpt de witte wijnen meer karakter te geven. Er wordt ook wat goede rode crianza wijn gemaakt, hoewel zelfs de tempranillo hier wijnen geeft die erg snel rijpen. Een tempranillo wijn uit Utiel-Requena is al volledig rijp na zes maanden op eikenhout en een jaar op fles (vergelijk Rioja 3-5 jaar).

De producenten beweren dat het komt door de combinatie van het droge klimaat, erg rijpe druiven en grote temperatuurschommelingen tijdens de crianza periode (zomers kan de temperatuur dalen van 38ºC overdag tot 10ºC 's nachts).

De laatste wijzigingen van het D.O. reglement, hebben een nieuw type wijn toegevoegd, nl. de Utiel-Requena Superior. Dit is witte wijn, gemaakt van de macabeo druif, met 10,5 tot 12% alcohol; rosado wijnen gemaakt van bobal en hetzelfde alcoholpercentage en rode wijnen gemaakt van tempranillo en garnacha, met 11,5 tot 13,5% alcohol.